ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ေတးကဗ်ာမ်ား

စာအုပ္စာေပ လူ႔မိတ္ေဆြ
“စာအုပ္စာေပ လူ႕မိတ္ေဆြ” ၊ ေမာင္မယ္အမ်ား အသိေပ။ သိသည့္အတိုင္း ျမတ္စာေပ၊ အားလပ္တိုင္းလည္း ဖတ္ၾကေလ။ စာအုပ္စာေပ စာေကာင္းမ်ား၊ ဆရာပမာ တန္းတူထား။ ဆရာသမားဆိုသည္မွာ၊ ရုိေသရၿမဲ ထံုးစံပါ။
မေၾကာက္နဲ႕
ႀကီးပြားေအာင္ျမင္ခ်င္ရင္………….. ၁။ႀကိဳးစားရမွာ………မေၾကာက္နဲဲ႕။ ၂။လူပင္ပန္းမွာ……….မေၾကာက္နဲ႕။ ၃။အခ်ိန္ကုန္မွာ……..မေၾကာက္နဲ႕။ ၄။လူကဲ့ရဲ႕မွာ………..မေၾကာက္နဲ႕။ ၅။အခက္အခဲေတြ႕မွာ……….မေၾကာက္နဲ႕။ မေၾကာက္ ၅ပါး၊ ကိုယ္မွာထား၊ ၾကီးပြားခ်မ္းသာမည္။
သူေတာ္ေကာင္း
သဒၶါရွိမူ၊ စိတ္ၾကည္ျဖဴ၊ ေကာင္းသူေခၚရပါ။ ပညာရွိမူ၊ စြမ္းအားယူ၊ ေတာ္သူေခၚရပါ။ ေတာ္လည္းေတာ္ေစ၊ ေကာင္းပါေစ၊ ႏွစ္ေထြညီမွသာ။ ေကာငး္က်ဳိးသုခ၊ အစံုရ၊ မုခ်ၿမဲေသခ်ာ။
ဘုုရားမၾကိဳက္တဲ့လူမိုက္(၁၀)ေယာက္
၁။ သနားညွာတာ ကင္းမဲ့ကာ သူ႔သက္သတ္တာ လူမိုက္ လူမိုက္။ ၂။ ေလာဘတဏွာ မ်ားျပားကာ၊ သူ႔ဟာခိုးတာ လူမိုက္ လူမိုက္။ ၃။ သူ႔သားအိမ္ရာ၊ လြန္က်ဴးကာ၊ ျပစ္မွားသူ႔ဟာ လူမိုက္ လူမိုက္။ ၄။ လွ်ာအလိုလိုက္ကာ၊ ရက္ေသစာ၊ ေသာက္စားသူးဟာ၊ လူမိုက္လူမိုက္။ ၅။ အမွန္ကင္းကြာ၊ အမွားပါ၊ လိမ္ညာေျပာတာ လူမိုက္ လူမိုက္။ ၆။ ႏွစ္ဦးခ်စ္ရာ၊ ကဲြေစတာ၊ ကုန္းေခ်ာသူဟာ လူမိုက္ လူမိုက္။ ၇။ မခ်ဳိမသာ ၾကမ္းတမ္းစြာ၊ ဆဲဆိုေျပာတာ လူမိုက္လူမိုက္။ ၈။ အႏွစ္မပါ၊ အက်ဳိးမဲ့စြာ၊ အတင္းေျပာတာ လူမိုက္ လူမိုက္။ ၉။ ၀ိသမေလာဘ၊ မ်ားျပားကာ၊ မတရားလိုခ်င္တာ လူမိုက္ လူမိုက္။ ၁၀။ ေဒါသ၊ ဣႆာ၊ မ်ားျပားကာ၊ မေကာင္းႀကံတာ လူမိုက္ လူမိုက္။ ၁၁။ အျမင္မဲ့ကာ၊ ဉာဏ္မပါ၊ အယူမွားတာ လူမိုက္ လူမိုက္။ ၁၂။ ဒုစရိုက္(၁၀)ျဖာ၊ လြန္က်ဴးကာ၊ အပါယ္သြားတာ၊ လူမိုက္လူမိုက္။
ေဆာင္ပုဒ္
။ ။ သတ္၊ခိုး၊ ကာေမာ၊ လိမ္၊ ေခ်ာ၊ ၾကမ္း၊ သိမ္၊ စည္းစိမ္လိုလား၊ ပ်က္စီးအား၊ ယူမွားဒုဆယ္တန္။ (ဒု=မေကာင္းေသာ၊စရိုက္=အက်င့္)



ကိုယ္ခ်င္းစာတရား(၇)ပါး
၁။ သူ႔အသက္အား၊သတ္လိုျငား၊ စဥ္းစားကိုယ္ခ်င္းစာ။ ၂။ သူ႔ဥစၥာမ်ား၊ ခိုးလိုျငား၊ စဥ္းစားကိုယ္ခ်င္းစာ။ ၃။ သူ႔သားမယား၊ မွားလိုျငား၊ စဥ္းစားကိုယ္ခ်င္းစာ။ ၄။ လိမ္ညာစကား၊ ေျပာလိုျငား၊ စဥ္းစားကိုယ္ခ်င္းစာ။ ၅။ ကုန္းေခ်ာစကား၊ ေျပာလိုျငား၊ စဥ္းစားကိုယ္ခ်င္းစာ။ ၆။ ဆဲေရးစကား၊ ေျပာလိုျငား၊ စဥ္းစားကိုယ္ခ်င္းစာ။ ၇။ တင္းဖ်င္းစကား၊ ေျပာလိုျငား၊ စဥ္းစားကိုယ္ခ်င္းစာ။ ကိုယ္ခ်င္းစာတရား၊ ခုနစ္ပါး၊ ေဟာၾကားျမတ္ဗုဒၶါ။ လိုက္နာက်င့္လွ်င္၊ မ်က္ေမွာက္တြင္၊ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းသာရာ။ ေသျပန္လွ်င္လည္း၊ မွန္မလဲြ၊ ရၿမဲနတ္ခ်မ္းသာ။ ခ်မ္းသာကိုရွာ၊ မ်ားသူငွာ၊ လိုက္နာက်င့္အပ္စြာ။ ကိုယ္ခ်င္းမစာလွ်င္၊ လူ႔ဘံုတြင္၊ လူစဥ္မမီပါ။
မိသားစုခ်မ္းသာဖို႕
မိသားစုေတြ ေကာင္းက်ဳိးစိုက္ဖို႕၊ မိဘအၾကိဳက္လိုက္ပါ့မယ္။ ညဏ္ရည္တက္ဖြယ္ စာႀကိဳးစားလို႕၊ ဘိုးဘြားဆရာ ရုိေသမယ္။ ကစားခ်ိန္ကစား စားခ်ိန္စားလို႔၊ အသြားအလာဆင္ျခင္မယ္။ ဘိုးဘြားေဖေဖ မိဘမ်ားက၊ သားသမီးအႀကိဳက္လည္း လိုက္ပါကြယ္။ သူငါ အႀကိဳက္သာ လိုက္ေလ်ာၾကရင္၊ မေနာခ်မ္းေျမ့ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္။ ႀကိဳက္တယ္…..လိုက္မယ္……….။
ကိုယ္ေပါင္းစိတ္ခြာ
ဆရာ = လူမိုက္ဆိုလွ်င္ အေဖာ္မလုပ္နဲ႕၊ မဂၤလသုတ္က ဆံုးမတယ္။ တပည့္ = မေရွာင္သာလွ်င္ ဘယ့္ႏွယ္လုပ္ပ၊ စိတ္ရူပ္စရာ ေကာင္းလွတယ္။ ဆရာ = ကိုယ္ေပါင္းစိတ္ခြာ အလိုက္သင့္ပဲေပါ့၊ အမိုက္က်င့္ မစဲြေအာင္ ေရွာင္ရမယ္။ တပည့္ = ေရွာင္ပါ့မယ္ ေရွာင္ပါ့မယ္။
ကိုယ္လံုးလွနဲ႕ ႏွလံုးလွ
ႏုတ္ခမ္းနီပါးနီ ဆံႏြယ္သလို႕ ၊ မ်က္ခံြအလွ မိတ္ကပ္ျခယ္။ ကိုယ္လံုးလွေအာင္ ျပင္ဆင္ၾကေတာ့၊ ကိုယ္လံုးကျဖင့္ မက္စဖြယ္။ ကိုယ္လံုးမက္တာ တန္ဖိုးလားေဟ့၊ စဥ္းစားပါေအ့ လံုမငယ္။ ႏွလုံးလွတာ ရွာမွရွားကြဲ႔၊ ဉာဏ္ၾကီးရွင္မ်ား ၾကည္ညိဳတယ္ မွတ္ကြယ္ မွတ္ကြယ္ ---။
လူ ၂-စား
၁။ အိပ္လိုက္စားလိုက္၊ ေမထုန္လိုက္၊ လူမိုက္တိစၦာန္။ ၂။ ထိန္းတတ္ တည္တတ္၊ သိျမင္တတ္၊ လူျမတ္ ဆုထူးပန္။
မ်ားရွစ္မ်ား ေရွာင္ပါ
အိပ္မ်ား၊ စားမ်ား၊ ပစၥည္းမ်ား၊ ရယ္မ်ား၊ ေျပာမ်ား၊ ကိစၥမ်ား၊ လည္မ်ား၊ ေရာမ်ား၊ မ်ားရွစ္-မ်ား၊ ပ်က္ျပားပါရမီ။
လူၾကမ္းပိုး (၉)ေယာက္
၀တ္ၾကမ္းစားၾကမ္း၊ သြားထိုင္ၾကမ္း အိပ္ၾကမ္းစားၾကမ္း၊ ကိုယ္ႏူတ္ၾကမ္း သင္ၾကမ္း ၾကမ္းကုိး၊ လူၾကမ္းပိုး။
ေက်းဇူးရွင္၂-မ်ဳိး
မုန္းသူဆိုတာ ေက်းဇူးရွင္ပါ၊ ကိုယ့္ဆိုးကြက္ ကက္သက္ ေဖာ္ထုတ္ရွာ။ ခ်စ္သူဆိုတာ ေက်းဇူးရွင္ပါ၊ ကိုယ္ေကာင္းကြက္ သက္သက္ ေဖာ္ထုတ္ရွာ။ ဆိုးကြက္ဆိုတာ၊ ပယ္ကာစြန္႔ကာ၊ ျမဴမူန္မွ် တစ္စမခ်န္ပါ။ ေကာင္းကြက္ကိုသာ၊ ပြားကာမ်ားကာ၊ ရုပ္နာမ္ လုံး ျခယ္မႈန္းမဂၤလာ။
ဒါမွ သူေတာ္ေကာင္း
သူေတာ္ေကာင္း သူေတာ္ေကာင္း၊ သူေတာ္လာေအာင္ ကိုယ္ကေကာင္း…။ သူမေတာ္လည္း ကိုယ္ကေကာင္း၊ သူမေကာင္းလည္း ကိုယ္ကေကာင္း….။ ဒါမွသူေတာ္ေကာင္း။
အယံုမလြယ္နဲ႕
သူစိမ္းျပင္ျပင္ တစ္ဖက္သားးကို၊ အူယားဖားယား မခင္တြယ္။ စရုိက္က်င့္ၾကံ တကယ္ေကာင္းမွ၊ အေပါင္းအသင္း လုပ္သင့္တယ္။ ေကာင္း-မေကာင္းဆို အတူေနေပါင္းၾကည့္၊ အေၾကာင္းသိ လို႔ ေရလည္မယ္။ ေကာင္းမေကာင္းဆို ၾကာရွည္ေပါင္းၾကည့္၊ အေၾကာင္းသိလို႔ ေရလည္မယ္။ ေကာင္းမေကာင္းဆို သတိယွဥ္ ေပါင္းၾကည့္၊ အေၾကာင္းသိလို႔ ေရလည္မယ္။ ေကာင္းမေကာင္းဆို ဉာဏ္ယွဥ္ ေပါင္းၾကည့္၊ အေၾကာင္းသိလို႕ေရလည္မယ္။ မေရလည္ခင္ မယံုလိုက္နဲ႔ ၊ အငိုက္မိမွာ စိုးလွတယ္။ သတိကြယ္----- သတိကြယ္ -----။
ဒါမွ လူလိမၼာ
သူမ်ားေတြကို မထိပါးနဲ႔၊ ကိုယ့္လိုစိတ္ထား ကိုယ္ခ်င္းစာ။ ေရႊ ေငြ ဥစၥာ ဆိုင္ရာမ်ား၌ ၊တရားသျဖင့္ သန္႔ရွင္းပါ။ ႏုတ္စည္းေစာင့္ကာ ေနထိုင္တတ္လို႔၊ ရုိးသားေျဖာင့္မတ္ တည္ၾကည္ပါ။ ကိုယ့္ပမာဏ၊ ကိုယ္သိၾက ၊ ငါး၀ က်င့္သိကၡာ။ အဖိုးတန္တဲ့၊ ျမန္မာ့၀ါဒ၊ ဒါမွ လူလိမၼာ။
သံေ၀ဂ ယူၾကစို႔
ႏုနယ္ရုပ္ဆင္း၊ မ်ဳိမ်စ္ျခင္းကား၊ အိုးမင္းေနာက္ဆံုးပါ တကား။ ခ်စ္ခင္ေပါင္းသင္း၊ ဆက္ဆံျခင္းကား၊ ေကြ႔ကြင္းေနာက္ဆံုး ပါတကား။ ၀ိဉာဏ္ထင္လင္း၊ သက္ရွည္ျခင္းကား၊ ေသျခင္းေနာက္ဆံုး ပါတကား။ တက္ႂကြား ႂကြႂကြ၊ ျမင့္သမွ်ကား၊ ေလွ်ာက်ေနာက္ဆံုး ပါတကား။ ခံုမင္ ခ-ယ၊ ခ်စ္သမွ်ကား၊ ေသာကေနာက္ဆံုးပါတကား။ ပဲြလယ္ျပင္ပ၊ ခ်ီးမြမ္းၾကလည္း၊ ရႈတ္ခ်ေနာက္ဆံုးပါတကား။ ၾကည္သာရႊင္ပ်၊ ခ်မ္းသာၾကလည္း၊ ဒုကၡေနာက္ဆံုးပါတကား။
လွ်ာဓားမၾကီး
ပါးစပ္မွာေပါက္၊ ေၾကာက္ဖြယ္အဂၤါ၊ လွ်ာဆိုသည့္ဓား၊ ထက္ျငားမွန္စြာ၊ မေကာင္းစကား၊ ေျပာၾကားသည့္အခါ၊ ထိုသည့္ဓား၊ ကိုယ့္အားျဖတ္သည္သာ။
ဥစၥာေပ်ာက္ ငရဲေရာက္
ဥစၥေပ်ာက္လွ်င္ ရမ္းမစဲြနဲ႕၊ လူမုန္းမ်ားလို႕ ဆင္းရဲမယ္။ မဟုတ္မမွန္ စြပ္စဲြမိေတာ့၊ ေဒါသထြက္လို႕ ရန္ျဖစ္လြယ္။ ကိုယ့္ပစၥည္းကို ေသခ်ာသိမ္းလို႔၊ စည္းကမ္းရွိဖို႔လိုအပ္တယ္။ မဟုတ္မမွန္ဘဲ ရမ္းစြပ္စဲြ၊ ရန္ပဲျဖစ္ရမယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေသခ်ာက်န၊ သိမ္းဆည္းၾကပါကြယ္။
ေတာက္ေခါက္သံ(၁၀)ခ်က္
၁။ငယ္စဥ္ကပင္ ပညာသင္၊ မသင္ေနာင္တ ေတာက္ေခါက္ရ။ ၂။စီးပြားဥစၥာ ရွာခ်ိန္မွာ၊ မရွာေနာင္တ ေတာက္ေခါက္္ရ။ ၃။ ႏွစ္ဦးခ်စ္ျခင္း ၿဖိဳဖ်က္ခြင္း၊ မယြင္းေနာင္တ ေတာက္ေခါက္ရ။ ၄။ သတ္ပုတ္ညုဥ္းဆဲ ထိုသူလဲ၊ မစဲေနာင္တ ေတာက္ေခါက္ရ။ ၅။ သူၾကင္မယား လြန္ျပစ္မွား၊ ၾကီးမားေနာင္တ ေတာက္ေခါက္ရ။ ၆။ ဥစၥာေပါသူ မေပးလွဴ၊ ထိုသူေနာင္တ ေတာက္ေခါက္ရ။ ၇။ မိဘကိုပင္ မေကၽြးခ်င္၊ ေသလွ်င္ေနာင္တ ေတာက္ေခါက္ရ။ ၈။ သူေကာင္းက်မ္းတတ္၊ မဆည္းကပ္၊ မွတ္ေလေနာင္တ ေတာက္ေခါက္ရ။ ၉။ အျမတ္တရား၊ မက်င့္ျငား၊ ၾကီးမားေနာင္တ ေတာက္ေခါက္ရ။ ၁၀။ ကုသိုလ္ေကာင္းမူ ဘာတစ္ခု၊ မျပဳေနာင္တ ေတာက္ေခါက္ရ။